Yarick lost his father, sister, and stepmother in the MH17 disaster: 'After three years, I collapsed'

Yarick verloor vader, zusje en stiefmoeder bij ramp met MH17: ‘Na drie jaar stortte ik in’

© Niels de Vries

7 YEARS LATER The story of survivor Yarick van de Mortel (25 years old) is forever linked to one of the most poignant images of the MH17 crash. That stuffed animal held by the Ukrainian soldier in front of the cameras? It was the beloved toy of Yarick's deceased sister Milia.

7 JAAR LATER Het verhaal van nabestaande Yarick van de Mortel (25 jaar) is voor altijd gelinkt aan een van de heftigste beelden van de MH17-crash. Die knuffel die de Oekraïense soldaat voor de camera’s vasthield? Dat was het dierbare aapje van Yaricks omgekomen zusje Milia.

The photo of the Ukrainian soldier in a camouflage cap holding the stuffed animal of a child in a Ukrainian field filled with debris: who can forget it? It summed up the plane crash in one glance. The chaos, the war, the anarchy, and the 298 innocent victims, many of them children. One of those children was Milia. The black and white stuffed animal was hers. Milia was 11 years old when, seven years ago, she died during the Malaysia Airlines flight along with Yarick's father Jeroen (42) and Yarick's stepmother Winneke (45) in Eastern Ukraine.

De foto van de Oekraïner met camouflagepet die in een Oekraïens veld vol brokstukken de knuffel van een kind omhoog houdt: wie kan het vergeten? Het vatte de vliegramp in één oogopslag samen. De chaos, de oorlog, de anarchie, en de 298 onschuldige slachtoffers, onder wie vele kinderen. Een van die kinderen was Milia. De zwart-witte knuffel was háár aapje. Milia was 11 toen ze tijdens de vlucht van Malaysia Airlines precies zeven jaar geleden samen met Yaricks vader Jeroen (42) en Yaricks stiefmoeder Winneke (45) in Oost-Oekraïne omkwam.

Yarick remembers the commotion around the photo like it was yesterday. "My grandmother immediately recognized the stuffed animal in the photo in one of the newspapers. She had given it to Milia and knew that Milia insisted on taking it on vacation. The stuffed animal just didn't fit in the suitcase, so it went in the carry-on." Yes, Yarick still remembers everything about the shock of that one devastating image, but he has forgotten many other things. "It's as if I wasn't completely there during that initial period. There was so much to arrange, to decide, news day in and day out. I was 18 and thought of myself as an adult, but now I know: I was still just a boy."

Yarick herinnert zich het tumult rond de foto nog als de dag van gisteren. ,,Mijn oma herkende de knuffel op de foto in een van de kranten meteen. Zij had ‘m aan Milia gegeven en wist ook dat Milia hem per se op vakantie mee wilde. Het aapje paste alleen niet meer in de koffer, dus ging mee met de handbagage.’’ Ja, Yarick weet nog alles van de schok over dat ene verwoestende beeld, maar veel andere dingen is hij kwijt. ,,Het is alsof ik er in die eerste periode niet helemaal bij was. Er was zoveel te regelen, te beslissen, dag in dag uit nieuws. Ik was 18 en vond mezelf volwassen, maar nu weet ik: ik was nog maar een jongen.’’

The stuffed animal of Milia © Hollandse Hoogte / ANP

De knuffel van Milia © Hollandse Hoogte / ANP

National Commemoration

Landelijke herdenking

The fact that the disaster is still nationally commemorated seven years after the fact deeply touches Yarick van de Mortel from Leeuwarden, now 25 years old, living together, and a father to a 5-year-old son. "Before the pandemic, I used to go to the national commemoration myself. Not so much to meet other next of kin because that's not really my thing. I prefer to process things on my own. But I always thought it was important to show respect for my family and all the other victims," he said. On July 17, he also visits the family grave in Zwanenburg, the North Holland town where his father settled after his divorce from Yarick's mother. "We place a red rose on the grave for dad, a white one for Winneke, and a pink one for Milia."

Dat de ramp zeven jaar na dato nog altijd landelijk herdacht wordt, raakt Leeuwarder Yarick van de Mortel, inmiddels 25, samenwonend, en vader van een zoon van 5. ,,Ik ging voor corona zelf altijd graag naar die landelijke herdenking. Niet zozeer om andere nabestaanden te ontmoeten, want dat is niet echt iets voor mij. Ik verwerk dingen liever in mijn eentje. Maar ik vond het altijd belangrijk respect te tonen aan mijn familie én alle andere slachtoffers.’’ Hij bezoekt op 17 juli ook het familiegraf in Zwanenburg, het Noord-Hollandse stadje waar zijn vader na de scheiding van Yaricks moeder settelde. ,,We leggen een rode roos op het graf voor papa, een witte voor Winneke en een roze voor Milia.’’

Yarick always had a "very good bond" with his father, even after the divorce. "Of course, I was with my father less because I lived with my mother in Leeuwarden. But we talked often. My father also wanted me to go with him to Malaysia that summer. It was a trip to celebrate his 12.5-year anniversary. But I preferred to go on vacation with friends, I loved going out, partying; I was a bit of a wild one at the time. When we spoke the Monday before the flight, we did agree to go on a trip together soon."

Yarick had altijd een ‘hele fijne band’ met zijn vader, ook na de scheiding. ,,Natuurlijk was ik minder bij mijn vader, want ik woonde bij mijn moeder in Leeuwarden. Maar we belden vaak. Mijn vader had die zomer ook graag gehad dat ik mee was gegaan naar Maleisië. Het was een rondreis om zijn 12,5 jarig huwelijk te vieren. Maar ik wilde liever op vakantie met vrienden, ik hield van stappen, feesten, was in die tijd echt wel een losbol. Toen we de maandag vóór de vlucht belden, spraken we wel af snel met z’n tweetjes op reis te gaan.’’

Father figure

Vaderfiguur

To this day, Yarick is overwhelmed by the feeling: just call Dad. "I know it's not possible, but the feeling remains strong, and I can't imagine it ever going away. I miss a father figure, someone to lean on, a kind of security." It's precisely at the high points that the absence is most keenly felt. "You want your father to share in the good things, don't you? Whether it's something significant, like the birth of my son on February 28, 2016, or something less important, like the fact that I can now bench press 105 kilograms at the gym."

Tot op de dag van vandaag overvalt Yarick het gevoel: even papa bellen. ,,Ik weet dat dat niet kan, maar het gevoel blijft sterk en ik kan me niet voorstellen dat dat ooit weggaat. Ik mis een vaderfiguur, iemand om op terug te vallen, een soort veiligheid.’’ Juist op de hoogtepunten is het gemis het ergst. ,,Je wilt je vader in de leuke dingen laten delen, toch? Of dat nu iets groots is, zoals de geboorte van mijn zoon, op 28 februari 2016. Of iets minder belangrijks, zoals dat ik nu 105 kilo bankdruk in de sportschool.’’

Yarick van de Mortel with his father. © Private photo.

Yarick van de Mortel met zijn vader. © Privéfoto

It's not for nothing that Yarick is only now sharing his story in the newspaper. In the first few years, he couldn't do it. "I didn't want conversations, didn't want to make a big deal out of it, rejected psychological help. I have a strong aversion to pity, even now; I just don't want to feel it. I thought, 'Screw all of this, I'll just keep going, autopilot.' I'm a busy person, extroverted, so I kept going. I had a son, tried studies in international business, went out a lot, and it seemed to be going quite well."

Het is niet voor niets dat Yarick nu pas zijn verhaal in de krant doet. De eerste jaren kon hij dat niet. ,,Ik wilde geen gesprekken, geen gedoe, heb de psychologische hulp afgeslagen. Ik heb een bloedhekel aan medelijden, ook nu nog, ik wil dat gewoon niet voelen. Ik dacht: fuck dit allemaal, ik ga gewoon door, automatische piloot, en ik ben een druk baasje, extrovert, dus ik gíng ook door, ik kreeg een zoontje, probeerde studies als international business uit, ging veel uit, het leek best goed te gaan.’’

It wasn't until about three years after the tragedy that he had to admit, "This isn't working." Yarick says, "It was like a sudden hit, and I was just tired, so tired, I couldn't go on. That's when I finally accepted help. Initially, I went to a therapist who, after three sessions, still confused the name of my deceased sister with the names of my other sisters. I was done with that quickly. But with my second therapist, things clicked. She taught me that grief would continue to follow me, and I had to allow it in. She said, 'You're the only one who can make something of your life, and you'll have to work your butt off for it.'"

Pas zo’n drie jaar na het drama moest hij toegeven: dit gaat niet. ,,Het was boem, klap, klaar. Ik was moe, zo moe, ik kon niet meer. Toen heb ik wel hulp aangenomen. Eerst kwam ik bij een therapeut die na drie sessies de naam van mijn overleden zusje nog steeds verwarde met de namen van mijn andere zusjes, daar was ik snel klaar mee, maar met mijn tweede therapeut klikte het. Ze leerde me: verdriet blijft je achtervolgen, je moet het toelaten. En ze zei: jij bent de enige die iets van je leven kan maken en je zal daar je stinkende best voor moeten doen.

Yarick's life is now calmer and actually resembles that of his father. Yarick says, "Yeah, it's a strange thing, but I'm now very much into sports, and my father was always into sports too. I, like my father, got divorced a few years after my child was born, and now I'm happily with a new woman. Also, like him, I ended up in the construction field. I work as a concrete carpenter. The alarm goes off at 5:00 in the morning, long and hard work, it's good for me."

Yaricks leven is nu rustiger en lijkt eigenlijk op dat van zijn vader. ,,Ja, dat is een gek iets, maar ik ben dus nu veel met sport bezig en dat was mijn vader ook altijd. En ik ben, net als mijn vader, een paar jaar na de geboorte van mijn kind gescheiden en nu weer gelukkig met een nieuwe vrouw. En ik ben net als hij in de bouw terechtgekomen. Ik werk als betontimmerman. Om 05.00 uur de wekker, lang en hard werken, goed voor me.’’

Yarick cannot escape news about the crash. For example, the much-discussed trial of the four suspects in the crash is set to continue after the summer. He wishes it could be over and done with. Yarick says, "I don't want to step on anyone's toes because I understand that others want to uncover every detail. And, yes, I want those four behind bars, for the rest of their lives. But I have the feeling it will never be over, that everything will keep dragging on, and that the high-ranking people will probably never be caught."

Aan nieuws over de ramp ontkomt Yarick niet: zo gaat die veelbesproken rechtszaak rond de vier verdachten van de crash na de zomer weer door. Van hem mag dat klaar zijn, over, uit. ,,Ik wil niemand op zijn tenen trappen, want ik begrijp dat anderen de onderste steen boven willen. En, ja, ik wil die vier ook achter tralies, hun leven lang, maar ik heb het gevoel dat het toch nooit klaar zal zijn, dat alles blijft slepen, en dat de mensen hoog in rang waarschijnlijk nooit gepakt worden.’’

© Niels de Vries

Yarick has decided not to exercise his right to give a victim impact statement in court. He says, "I'm afraid that something like that would make me very emotional, and I don't want that. I know myself well enough to know that it would drain so much energy, and it has already taken so much from me. I want to reserve my energy for my son, my family, and my job. Yes, if you ask me what I want most, it's to have a nórmal life."

Yarick ziet af van het recht tot een slachtofferverklaring in de rechtbank. ,,Ik ben bang dat ik bij zoiets heel hoog in mijn emotie ga zitten, ik heb daar geen zin in. En ik ken mezelf goed genoeg om te weten dat zoiets bakken energie vreet, en het hééft me allemaal al zoveel energie gekost. Ik wil nu energie voor mijn zoon, mijn gezin, mijn baan. Ja, als je me vraagt wat ik het liefst wil, dan is het een normáál leven.’’

Yarick has a few tangible mementos from his family in the debris of MH17. Occasionally, he takes out these items collected in a box in the living room. There's his father Jeroen's sunglasses, a smartphone charger with Milia's name tag. The black-and-white stuffed monkey from the Ukrainian field that shook the entire world that day isn't among them. It went with Milia in her casket. "That's where it belonged. With Milia."

Yarick heeft een paar tastbare herinneringen aan zijn familie uit de brokstukken van MH17. Af en toe haalt hij de spullen, verzameld in een doos in de woonkamer, er even uit. De zonnebril van zijn vader Jeroen, de smartphone-oplader met naametiket Milia. Het zwart-witte knuffelaapje uit het Oekraïense veld dat die ene dag de hele wereld beroerde, heeft Yarick niet. Dat ging in Milia’s kist. ,,Daar hoorde het thuis. Bij Milia.’’

Dozens of relatives address the court: 'They give their loved ones a voice'

Tientallen nabestaanden spreken rechtbank toe: ‘Ze geven hun dierbaren een stem’

The MH17 trial will resume on September 6. For three weeks, the floor will be given to the relatives of the 298 victims. At least 86 family members from eight countries will share their stories in court about the impact of the plane crash on their lives.

Het MH17-strafproces wordt op 6 september hervat. Dan is drie weken lang het woord aan de nabestaanden van de 298 slachtoffers. Zeker 86 familieleden uit acht landen zullen in de rechtbank vertellen over de impact van de vliegramp op hun leven.

"It has never happened before that so many victims will speak during a criminal trial," says Sander de Lang (SAP Advocaten) on behalf of the eight lawyers of the MH17 Legal Assistance Team, which represents almost all 298 victims. "It will be intense and emotional to hear all these stories."

,,Het is nog nooit voorgekomen dat tijdens een strafproces zoveel slachtoffers gaan spreken’’, zegt Sander de Lang (SAP Advocaten) namens de acht advocaten van het Rechtsbijstandsteam MH17, dat bijna alle 298 slachtoffers bijstaat. ,,Het zal heftig en emotioneel zijn om al die verhalen te horen.’’

De Lang is lid van een speciale commissie, bestaande uit advocaten van de nabestaanden en vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie en de rechtbank, die een draaiboek voor het spreekrecht heeft opgesteld. ,,Sommige nabestaanden leven al heel lang naar dit moment toe’’, zegt De Lang. ,,Ik had een cliënt die vorig jaar al de tekst aan me voordroeg die ze straks wil uitspreken. Ze geven hun dierbaren en hun emoties een stem. Voor de verwerking van de ramp is dat heel belangrijk.’’

The 86 bereaved family members will be divided over ten trial days. They gather in a separate room at the court, where experts are available to provide psychological support. They are individually picked up by a lawyer, escorted to the courtroom, and brought back. Each speaker is allowed to speak for fifteen minutes. Some bereaved will address the court via a professional live video connection from abroad. This is done at a special location, such as an embassy or police station. "Some bereaved want to show photos of their loved ones. Others have recorded a video message in advance."

De 86 nabestaanden worden verdeeld over tien zittingsdagen. Ze verzamelen in een aparte ruimte bij de rechtbank, waar ook deskundigen zijn voor psychische bijstand. Ze worden één voor één door een advocaat opgehaald, begeleid naar de zittingszaal en teruggebracht. Elke spreker mag een kwartier het woord voeren. Enkele nabestaanden zullen via een professionele live-videoverbinding vanuit het buitenland de rechtbank toespreken. Dat gebeurt op een speciale plek, zoals bijvoorbeeld een ambassade of politiebureau. ,,Sommige nabestaanden willen foto’s tonen van hun dierbaren. Anderen hebben van tevoren een videoboodschap opgenomen.’’

The absence of the four defendants from the trial, according to De Lang, does not diminish the power of the message from the bereaved. "We also advise them to address the judges and explain the impact of the disaster on their lives. After all, it is the court that has to make a judgment."

Dat de vier verdachten niet bij het proces zijn, doet volgens De Lang niet af aan de kracht van de boodschap van de nabestaanden. ,,We adviseren hen ook om zich tot de rechters te wenden en te vertellen welke impact de ramp heeft op hun leven. Het is tenslotte de rechtbank die een oordeel moet vellen. ‘’

In addition to the live speakers, hundreds of written victim impact statements will be added to the case file. So far, 264 survivors have indicated that they will submit a statement. These will also be submitted to the court as a collection starting from September.

Behalve de nabestaanden die live zullen spreken, worden ook honderden schriftelijke slachtofferverklaringen aan het strafdossier worden toegevoegd. Vooralsnog hebben 264 nabestaanden aangegeven een verklaring in te dienen. Die zullen ook vanaf september gebundeld bij de rechtbank worden ingeleverd.

(Tonny van der Mee)
Source: AD NL

(Tonny van der Mee)
Bron: AD NL

Yarick with his sister © prive

Yarick met zijn zusje © prive

With the whole family © private

Met het hele gezin © prive